In het boek ‘1001 vrouwen in de 20ste eeuw’ portretteert historica Els Kloek 1001 Nederlandse vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de emancipatie en roldoorbreking van vrouwen. We spraken haar over de overgang in de 20ste eeuw.

Welke vrouwen hebben zich in de 20e eeuw bezighouden met de overgang?

‘Dat heb ik uitgezocht, maar het onderwerp de overgang komt in het boek niet voor. Dit komt vermoedelijk omdat de overgang een te recent onderwerp is voor het historische project dat we in het boek hebben samengebundeld. Dit betekent overigens niet dat er geen vrouwen zijn geweest die zich met de overgang bezighielden.’

Welke vrouwen zijn dat?

‘Ik vermoed dat vrouwen zoals Ariane Amsberg en Mary Zeldenrust-Noordanus – beiden actief geweest in de jaren ’60 en ’70 voor de NVSH, de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming – aan de overgang destijds aandacht hebben besteed. Maar goed, dat staat dus niet in het boek. Wat er bijvoorbeeld wel in staat is Ariane Amsberg zich actief bezighield tijdens de tweede feministische golf – in de jaren ’60 en ’70 – met de bevrijding van de seksualiteit voor vrouwen. Zo streed ze voor het recht voor jonge meisjes en vrouwen op het orgasme.’

“Tegen de stroom in roeien, dat hebben ze met elkaar gemeen”

Als je de overgang op de kaart zet, kom je dan in het boek over vijftig of honderd of jaar?

‘Ja, dat denk ik wel. Zo’n boek is natuurlijk ook nooit af. Als ik nu al terugkijk op de 20e eeuw – door gesprekken die ik voer, door erover na te denken – kom ik nog zoveel vrouwen tegen die niet in het boek staan en nu al bijna vergeten zijn. Vergelijk het met een ander boek dat ik heb gepubliceerd: 1001 vrouwen in de Nederlandse geschiedenis. Dat bestrijkt een periode van vijftien eeuwen. Toen moesten we 1500 jaar doorspitten om tot die 1001 vrouwen te komen. In de 20e eeuw was er al zo veel meer keus. En als je nu kijkt naar de eerste twintig jaar van de 21ste eeuw, dan is er nog meer keus. Als deze trend doorzet – en waarom zou het niet – gaan we heel ver komen met de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in deze eeuw. Ik ben in elk geval heel optimistisch.’

Wat hebben de vrouwen die in het boek staan met elkaar gemeen?

‘Vooral tegen de stroom in roeien. Gaatjes zoeken om wel te kunnen doen wat ze zelf willen bereiken, zoals hun talenten ontwikkelen. Dat zie je op alle mogelijke vlakken.’