Bijna de helft van de vrouwen tijdens en na de overgang ontwikkelt een zogenaamd urogenitaal menopausaal syndroom, met de daarmee gepaard gaande negatieve effecten op de levenskwaliteit en seksualiteit. Door de afname van het oestrogeengehalte krijgen de binnenste en buitenste wanden van de vagina niet meer de optimale verzorging en worden ze dunner. Dit kan leiden tot vulvovaginale atrofie (VVA), die vaak gepaard gaat met vaginale droogheid en zich kan uiten in jeuk, branderigheid en pijn tijdens geslachtsgemeenschap. Bovendien kan het leiden tot verstoringen van de blaasfunctie zoals urine-incontinentie of blaasontsteking. Een vaginale gel zou hierbij kunnen helpen.

Hoewel vaginale droogheid een veelvoorkomend probleem is, wordt er weinig voorlichting over gegeven. Slechts weinig vrouwen zoeken medisch advies, waarschijnlijk uit schaamte. Uit recente enquêtes blijkt dat nog niet eens de helft van alle vrouwen in de overgang iets heeft gedaan om hun vaginale droogheid te behandelen. Er zijn echter verschillende vrij verkrijgbare (dus hormoonvrije) en op recept verkrijgbare (dus hormoonhoudende) middelen (vaginale gel) beschikbaar.

Het is niet zozeer belangrijk of een behandeling met of zonder hormonen is, maar dat er überhaupt een behandeling plaatsvindt. Een recentere klinische studie concludeert dat elke vorm van behandeling – met of zonder hormonen – de vaginale klachten van vaginale droogheid verlicht en dat de behandeling vooral moet worden afgestemd op de individuele voorkeuren van de patiënt.

Belangrijke informatie over vaginale bevochtigingsmiddelen

Vaginale bevochtigingsmiddelen zijn een effectieve behandelingsoptie bij vaginale droogheid, met name voor vrouwen die liever geen hormoonhoudende producten gebruiken en op zoek zijn naar een natuurlijke, hormoonvrije hulp. Vaginale bevochtigingsmiddelen verminderen de wrijving bij dun en droog vaginaal weefsel en voorkomen daardoor onaangename branderigheid, jeuk en ontstekingen. Hormoonvrije vaginale gels worden met name aanbevolen bij typische vaginale droogheid.

Daarentegen worden voorgeschreven hormoonhoudende vaginale middelen voornamelijk gebruikt bij ernstigere vormen van vaginale atrofie.

Vaginale bevochtigingsmiddelen moeten worden onderscheiden van glijmiddelen, die voornamelijk bedoeld zijn voor problemen tijdens geslachtsgemeenschap als gevolg van vaginale droogheid en die helpen bij het verlichten van ongemak en pijn. Glijmiddelen worden dus alleen gebruikt wanneer dat nodig is.

Vaginale bevochtigingsgels herhydrateren droog slijmvliesweefsel en worden door de huid opgenomen. Ze hechten zich aan het vaginale slijmvlies en bootsen de natuurlijke vaginale afscheiding na. Vaginale bevochtigingsgels behouden de vochtigheid en de zure omgeving van de vagina.

Vaginale bevochtigingsgels zijn bedoeld voor het niet-hormonale verlichten van vaginale droogheid. Afhankelijk van de ernst van de vaginale droogheid worden ze regelmatig dagelijks of om de 2-3 dagen aangebracht.

Vaginale bevochtigingsgels zijn ideaal voor vrouwen die niet per se seksueel actief zijn, maar zich overdag ongemakkelijk voelen, en ze zijn ook geschikt voor vrouwen met pijnlijke symptomen tijdens seksuele activiteit.

Omdat vaginale bevochtigingsgels bedoeld zijn om het slijmvlies te bevochtigen, zijn ze meestal waterbasis. Om het water aan het slijmvlies te binden, bevatten ze plantaardige of synthetische gelvormers. Daarnaast kunnen ze een breed scala aan andere hulpstoffen bevatten, zoals juiste viscositeit, pH-buffer en conserveermiddelen.

Waar moet je op letten bij de keuze van een geschikt vaginale gel?

Niet alle vaginaal gels zijn hetzelfde, er zijn grote verschillen tussen de producten die in de handel verkrijgbaar zijn en die je moet kennen.

Waarom zijn natuurlijke vaginale gels aan te bevelen? Over het algemeen is het aan te bevelen om een product te kiezen dat fysiologisch zo veel mogelijk lijkt op natuurlijke vaginale afscheiding, omdat het gebruik van vaginale middelen snel kan leiden tot irritatie van de vulva of ontstekingsreacties van het slijmvlies. Het product voor vaginale toepassing moet daarom zo natuurlijk mogelijk zijn en geen potentieel irriterende of weefselschadende toevoegings- en hulpstoffen bevatten. Voor een goede verdraagbaarheid moet ook de osmolaliteit en pH-waarde optimaal afgestemd zijn op de vaginale behoeften.

Waarom is isosmolaliteit belangrijk? De North American Menopause Society (NAMS) beveelt aan om alleen watergebaseerde vaginale gels of glijmiddelen te gebruiken die iso-osmolal zijn, omdat anders de barrièrefunctie van het vaginale slijmvlies kan worden aangetast. Vereenvoudigd gezegd bepaalt de osmolaliteit de verdeling van water tussen verschillende systemen. Met betrekking tot vaginale gels betekent dit: een hyperosmolale gel trekt water aan en kan leiden tot slijmvliesirritaties met branderigheid, warmtegevoel en jeuk in het intieme gebied. De WHO noemt 380 mOsm/kg als bovengrens voor de osmolaliteit van vaginale middelen om het risico op weefselschade te minimaliseren. Veel fabrikanten vermelden deze waarde niet en de middelen die in de handel verkrijgbaar zijn, overschrijden deze waarde ruimschoots. Met menoelle® Gel zit je aan de veilige kant. menoelle® Gel heeft een osmolaliteit van ongeveer 260 mOsm/kg en is dus iso-osmolal met het vaginale weefsel.

Waarom is compatibiliteit met de pH-waarde van het vaginale milieu nodig? De pH-waarde is een maat voor de zuurgraad van een omgeving. Het vaginale milieu is relatief zuur met een pH-waarde van 3,8-4,5 en zorgt zo voor de vaginale zuurbescherming tegen vaginale infecties. Om huid- of slijmvliesirritaties te voorkomen, moet een vaginaal middel worden aangepast aan de pH-waarde van de vagina. Als de pH-waarde te hoog of te laag is, kan de natuurlijke vaginale flora uit balans raken en irritaties of ontstekingen veroorzaken. Let daarom bij de aankoop van een vaginaal gel op producten die een compatibele pH-waarde hebben, zoals menoelle® Gel.

Let bij de aankoop van een vaginale gel daarom op deze 3 punten:

  1. Het moet bestaan uit natuurlijke ingrediënten en geen of slechts weinig toevoegings- en hulpstoffen (zoals parabenen) bevatten.
  2. Het moet voldoen aan de aanbevolen grenswaarden voor osmolaliteit.
  3. Het moet een pH-waarde hebben die compatibel is met het vaginale milieu zoals menoelle® Gel.